Jak rozpoznać depresję u dziecka? 5 najbardziej niepokojących objawów

Depresja dotyka coraz większej liczby dzieci. Szacuje się, że choruje na nią obecnie około 25 tysięcy osób poniżej 18 roku życia[1]. Dlatego, jeśli twoje dziecko zrobiło się nagle apatyczne, nie chce się uczyć lub unika kontaktu z rówieśnikami, skontaktuj się z psychologiem. To mogą być pierwsze objawy depresji.

5 objawów typowych dla depresji dziecięcej

Depresja u dziecka nie pojawia się z dnia na dzień. Niepokojące sygnały w postaci diametralnej zmiany zachowania np. z cichego dziecka staje się ono agresywne, krzykliwe, są możliwe do zauważenia przez najbliższe otoczenie.

U dziecka powyżej 16.roku życia depresja będzie przejawiać się podobnie jak u osób dorosłych, a więc²:

• apatią,
• anhedonią (niemożnością przeżywania przyjemności z wykonywania czynności, które dawniej sprawiały radość),
• wycofaniem z życia towarzyskiego,
• zamykaniem się w sobie,
• ale też brakiem buntu, tak typowego dla okresu nastoletniego.

Z kolei u małych dzieci najbardziej charakterystyczne będą objawy takie jak³:

• zmniejszona liczba uśmiechów lub po prostu smutny wyraz twarzy. U dzieci, które uśmiechają się około 400 razy dziennie (dla porównania: dorośli robią to 15 razy dziennie), smutna mina, brak uśmiechu, mogą być już niepokojącym sygnałem.
• rozdrażnienie, zwiększona agresja,
• unikanie kontaktu z rówieśnikami,
• nieumiejętność skoncentrowania się na jednej czynności, wykonywanie jej chaotycznie i szybkie jej porzucanie.
• somatyzacja: bóle brzucha, bóle głowy, zaburzenia snu, zaburzenia apetytu (brak chęci spożywania jedzenia lub nadmierne łaknienie).

Jak pomóc dziecku z depresją?

Wydobycie dziecka z depresji powinno być wynikiem działania całej rodziny, współpracy z psychoterapeutą, jak również np. ze środowiskiem szkolnym. Dopiero kompleksowe działanie na wszystkich płaszczyznach: rodzinnej, środowiskowej, psychicznej i fizycznej (odpowiednie żywienie, aktywność fizyczna) jest w stanie przynieść zadowalające rezultaty w postaci poprawy stanu psychicznego dziecka.

Psychoterapia i wsparcie rodziny

Jak podkreśla psychiatra Agata Misera – rolą psychoterapeuty jest takie pokierowanie całą rodziną, aby wspólnie rozwiązała problem depresji jednego z jej członków. Psychoterapeuta nie pracuje tylko z dzieckiem. Zakładając, że rodzina jest systemem i każdy członek rodziny wpływa na drugiego, uzdrawia się całą rodzinę jako system i dzięki temu można przywrócić dziecko do normalnego funkcjonowania. Rodzice muszą więc wspólnie z dzieckiem pracować np. nad tym, aby każdy z członków rodziny skupiał się na pozytywnych aspektach życia.

Depresja jest związana z fiksacją mózgu na wydarzeniach, sytuacjach, odczuciach, które są nieprzyjemne. Wydobycie dziecka z obniżonego nastroju jest więc możliwe wówczas, gdy przekieruje się go na pozytywy. Jednym ze sposobów jest na przykład, według psychiatry Agaty Misery, podkreślanie pozytywnych, drobnych przyjemności, które wydarzają się w ciągu dnia i mówienie ich na głos. Na przykład mama może powiedzieć do dziecka: ach, wypiję sobie teraz herbatę w moim ulubionym kubku. Innym ze sposobów jest opowiadanie pod koniec dnia, jak każdy z członków rodziny spędził dzień, starając się przy tym kłaść nacisk na aspekty pozytywne.

Probiotykoterapia

Już od dawna wiadomo, że stan jelit wpływa na nasz nastrój, a wszystko to dzieje się za sprawą osi mózgowo-jelitowej. Wystarczy więc, że w jelitach dojdzie do stanu dysbiozy, a bakterie jelitowe dotrą do warstwy komórek immunologicznych znajdujących się pod warstwą mucyny wyściełającej jelita, by mózg otrzymał informację, że w organizmie dzieje się coś nie tak. Powstanie stanu zapalnego, do którego wówczas dochodzi, prowadzi do zaburzenia przesyłania neuroprzekaźników, a tym samym do obniżonego nastroju⁴.

Wiele badań naukowych pokazuje korelacje pomiędzy nastrojem depresyjnym, zwiększonym odczuciem lęku a zaburzeniami mikroflory jelit⁵. Jeśli więc chcemy odwrócić ten stan i przywrócić równowagę psychiczną, warto skupić się na działaniach, które poprawią stan naszych jelit. Głównym z takich działań jest probiotykoterapia. Stosowanie właściwych szczepów bakteryjnych pomaga przede wszystkim zminimalizować wzrost bakterii patogennych, które, produkując toksyny, prowadzą np. do stanu zapalnego. Poza tym probiotyki uszczelniają nabłonek jelit, co sprawia, że niekorzystne substancje nie przedostają się do krwiobiegu, a tym samym nie zaburzają homeostazy organizmu oraz nie drażnią układu immunologicznego. Wyspecjalizowane szczepy bakteryjne, takie jak chociażby Lactobacillus helveticus Rossell-52 i Bifidobacterium longum Rossel -175 są też w stanie poprawić syntezę neuroprzekaźników i zwiększyć np. produkcję serotoniny czy dopaminy, które odpowiadają nie tylko za dobry nastrój, ale też za umiejętność koncentracji czy motywację do działań⁶.

Dieta

Ważnym aspektem wspierającym probiotykoterapię, jest też dieta. Bez odpowiedniego pożywienia, nawet najlepsze szczepy bakterii nie będą dobrze funkcjonować, a to przekładać się będzie na mniejsze rezultaty celowanej probiotykoterapii. Poza tym właściwa podaż witamin i minerałów, jest niezbędna do prawidłowej pracy mózgu oraz regulacji nastroju. Pożywienie zasobne w witaminy z grupy B oraz magnez korzystnie będzie działać na mózg i cały układ nerwowy. Z kolei dostarczanie sobie wraz z pożywieniem kwasów omega-3 (tłuste ryby: łosoś, śledź) spowoduje, że zmniejszony zostanie stan zapalny w jelitach i w całym organizmie. Wsparciem mikrobioty będą przede wszystkim produkty zasobne w błonnik.